عدالت سیاسی از منظر قرآن و روایات: تأملی در برابری سیاسی
نویسندگان
چکیده
مسئله پژوهش حاضر این است که: بر اساس آموزههای قرآنی و روایی، عدالت سیاسی چه نسبتی با برابری سیاسی مطرح در نظامهای مردمسالار دارد؟ پاسخ این است که برابری مطرح درنظامهای مردمسالار درسه عرصه فلسفی (مقدمه و زمینهساز برابری سیاسی)، سیاسی و غیرسیاسی (لازمه برابری سیاسی) با روح آموزههای دینی هماهنگ است؛ درعینحال، تفسیر دینی از برابری سیاسی و نیز برابری غیرسیاسیِ ملازم با برابری سیاسی، تفاوتهایی جزئی با برابری مطرح در نظامهای مردمسالار دارد. بهمنظور اثبات فرضیه، دوآموزه کلامی ـ فقهیِ «اباحه» و «عدم ولایت» مبنای تحلیل قرآنی ـ روایی قرار گرفته است. آن روی سکه، اصل اباحه مشروعیتیابی توافقات اجتماعی شهروندان جامعه دینی، برای تنظیم قواعد عمومی جامعه است و اینکه قوانین دولتی زمانی مشروع است که افزون بر هماهنگی با قوانین مصرّح شرعی، از خواست مردم سرچشمه گیرد. همچنین اصل عدم ولایت، بیانگر مشارکت حداکثری مردم در اداره سیاسی، عدم دخالت دولت در حوزه خصوصی و نظارت مردم بر تصمیمهای سیاسی است. آموزههای دینی هماهنگ با دو اصل یادشده، برابریِ ذاتیِ انسانها را تأیید می‌کنند، ولی در برابری سیاسی، بین حاکمیت و حکومت تفاوت قائلاند و در برابریهای اقتصادی و اجتماعی، همراه با تأیید برابری نسبی مطرح در نظامهای مردمسالار، از آن فراتر رفته، با قاطعیت تمام وظایف گستردهای را متوجه جامعه و حکومت میسازند.
منابع مشابه
اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم
عدالت سیاسی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در اندیشۀ سیاسی اسلام، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار می‌گیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود، طبعا بررسی اهداف آن به شفافیت و مرزکشی دقیق آن با دیگر مکاتب می‌انجامد، آن سان که مکاتب مختلف، اهداف متفاوت برای عدالت تعریف می‌کنند. نوشتۀ حاضر در پی پاسخ به پرسش اهداف عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم ...
متن کاملراهبردهای عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم
مقاله حاضر در پی بررسی عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است که رسالت انبیا را اقامۀ قسط توسط مردم بیان می‌کند. با عدالت سیاسی از وجود توازن، رعایت قانون و توزیع مطلوب قدرت میان شهروندان سخن به میان می‌آید و ارزشی است که با فراگیرشدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار می‌گیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود. قرآن کریم، کتابی است برای همۀ زمان‌ها و مکان‌ها، راهبردها و خ...
متن کاملراهبردهای عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم
مقاله حاضر در پی بررسی عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم است که رسالت انبیا را اقامۀ قسط توسط مردم بیان می کند. با عدالت سیاسی از وجود توازن، رعایت قانون و توزیع مطلوب قدرت میان شهروندان سخن به میان می آید و ارزشی است که با فراگیرشدن آن، امور جامعه، در پیوند با قدرت، به تناسب در جای خود، قرار می گیرد و حقوق شهروندان به شایستگی ادا میشود. قرآن کریم، کتابی است برای همۀ زمان ها و مکان ها، راهبردها و خ...
متن کاملراهبرد برابری فرصتها و امکانات در عدالت سیاسی با تاکید بر قرآن کریم
چکیده در عدالت سیاسی، مسائل مهمی چون توازن، اعطای حقوق سیاسی، رعایت قانون، مشارکت فعالانه و آزادانه افراد، حق بیان، حق انتقاد، تشکیل اجتماعات، حق انتخاب‌شدن و حق انتخاب‌کردن، برای شهروندان به رسمیت شناخته میشود و امور در نسبت با قدرت، به‌تناسب در جای خود، قرار می‌گیرد. پرسش اصلی نوشتار حاضر بررسی برابری فرصتها و امکانات، به عنوان یکی از راهبردهای دستیابی به عدالت سیاسی با تأکید بر آیات و منطق...
متن کاملپیشرفت عدالت سیاسی از منظر حکمت متعالیه
عدالت سیاسی از مفاهیم اصلی، پرسروصدا و چالش برانگیز حوزه سیاست در طول تاریخ زندگی سیاسی بشریت بوده است. از این رو مکاتب مختلف بر اساس جهانبینی و مبانی فکری خود به تبیین آن پرداخته اند. مکتب حکمت متعالیه یکی از مکاتب حکمی در حوزه اندیشه اسلامی است که پایه های اصلی آن براساس اصالت، وحدت و تشکیک در وجود شکل گرفته است. براین اساس هدف از مقاله حاضر بررسی پیشرفت عدالت سیاسی از منظر حکمت متعالیه است و...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسیجلد ۱۹، شماره شماره ۷۶ - زمستان ۹۵، صفحات ۵۳-۸۴
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023